Baz İstasyonları ve etkileri

16.09.2013 00:10:16

Günümüzde yaşanan çevre, gürültü ve radyoaktif kirlilik gibi olgular yanına bir yenisi-elektromanyetik- kirlilik eklenmiştir. Özelikle cep telefonların kullanımının artması bununla beraber her yıl binlerce yeni baz istasyonlarının planlanmaları ve özensiz bir şekilde kurulmalarının gündeme gelmesi insan sağlığı açısından düşündürücü konuma gelmektedir.

Cep telefonlarının kullanımı kişinin seçimine bağlı olmasına karşın, apartman çatılarına, kamu binalarının çatılarına ve çevrelerine baz istasyonu kurulması kişisel istemin dışındadır. Bu nedenle son dönemlerde baz istasyonları hususunda tartışmalar ve şikayetler artmaktadır.

Günlük yaşantımızda sıkça karşılaştığımız bilgisayarların radyo frekans -FM- kalitesini bozması, saç kurutma makinelerinin televizyonlarda karlanmaya neden olması, cep telefonlarının, uçaktaki radar ve kara araçlarının ABS fren sistemini bozması benzeri olaylar elektromanyetik etkileşimlerden bir kaçıdır.

Yukarıda bahsettiğim elektromanyetik etkiye sahip olan cihaz ve bundan etkilenen cihazlar elektromanyetik uyumluluk problemini ortaya çıkarır. Liyakatiyle çalışan elektronik haberleşme mühendislerinin amacı elektromanyetik uyumluluğun kaynağını, bu girişimden etkilenen cismi –ki biz buna kurban diyelim- ve bu ikisi arasındaki etkileşim yolundan en az birini ortadan kaldırmaktır. Elektromanyetik etkiyi üreten cihaz ile canlı doku arasındaki problem ise ilgili literatürde Biyo-elektromekanik problem olarak anılır. Bu dalı inceleyen mühendislerin amacı ise bahsi geçen elektromanyetik enerjinin canlı dokularda oluşturacağı kısa, orta ve uzun süreli etkileri incelemek ve en aza indirmek olacaktır.

Buraya kadar elektromanyetiğin tanımlanması ve sınıflandırılmasını birkaç örnek ile açıkladık. Şimdi gelelim cep telefonları ve baz istasyonu ilişkisine…

Türkiye’de üç büyük GSM şirketinin toplam abone sayısı otuz milyonu aşmıştır. Bu kadar aboneye aynı ve sınırlı frekans bandına-genişliğine- hizmet vermenin tek yolu kapsama alanını küçük küçük hücrelere bölmek ve aynı frekansı değişik bölgelerde tekrar tekrar kullanmaktır.

Elektromanyetik etkileri araştıran ICNIRP (International Committe on Non-Ionising Radiation Protection / Uluslararası İyonlaştırmaya Radyasyondan Koruma Komitesi), insanların etkisi altında kalacağı elektromanyetik etkinin alt ve üst sınır değerlerini belirlemektedir. Başta Birleşmiş Milletler, WHO (World Health Organisation / Dünya Sağlık Örgütü) ve AB benzeri örgütler ICNIRP’i tanımaktadır.

Şimdi biraz daha somut veya teorik bilgilerden uzak kalarak, “Cep telefonları baz istasyonları insan sağlığı açısından tehlike arz eder mi?” sorusuna cevap arayalım. Aslında sorunun yanıtı ICNIRP tarafından verilmiştir. Bahsi geçen alt ve üst limit bu kurum tarafından belirlenmektedir. Genel halk için temel limiti 0.08 W/kg SAR değeri olarak belirlenmiştir. Günün belirli saatlerinde bulunulan iş yerleri için bu değer 0.4 W/kg SAR ‘dır.

Baz istasyonları genel olarak 10-30metre yükseklikteki kulelere yerleştirilmekte ve her kulede etrafı kapsamak amaçlı 120 derecelik açılı üç anten bulunmaktadır. Antenler düşeyde tipik olarak 5-6 derecelik bir hüzmeye sahip ve yataydan biraz aşağıya yöneltilerek en yakın 50 metrede yere değer. Şöyle özetleyebiliriz; elektromanyetik dalgalar eksene/ yere/ yüzeye paralel olarak yayılırlar. Hemen altında veya üstünde çok ciddi hasarlar olmayabilir fakat baz istasyonu ile aynı yükseklikte bulunan yerlerdeki kişiler ciddi hasarlar görebilir.

Bilimin geldiği noktada elektromanyetik alanlar insan sağlığına “kesinlikle zararlıdır” veya “kesinlikle zararlı değildir” diyemeyiz. Baz istasyonunun konumunu, çevresel etkileri gözeterek ve mühendislik temellerine dayanarak belirledikten sonra bu zararı minimum seviyelerine düşürmüş oluruz. Kaldı ki cep telefonlarının beyine verdiği zararı çoğu baz istasyonlarında –ki bunlar hesap kitabına göre konumlandırılmıştır- görmeyiz.

Baz istasyonlarını şehrin dışlarına taşıyalım önerileri de gelmektedir. Bu da akla, mantığa, fene veya bilme yatkın bir öneri değildir. Çünkü şehir merkezindeki baz istasyonları belirli bir konuma frekans verebiliyor, siz bunu şehir dışına götürdüğünüzde daha kuvvetli frekansla( daha kuvvetli elektromanyetik alanla) bu işi yapmak durumunda kalacaksınız. Bu da yerleştirdiğiniz bölgeye yakın olan, etrafından geçen kişilerin, eski konumundan daha fazla zarar göreceği aşikar olacaktır.

Sonuç olarak, baz istasyonları hayatımızın vazgeçilmez parçalarından biri haline gelmişken, zararlarını yüksek binaların çatılarına konumlandırarak, gerekli olmamasına karşın aynı bölgeye ikinci bir baz istasyonu yapılmasına izin vermeyerek önleyebiliriz. Şikayetimiz varsa da konunun uzmanlarına danışarak bu problemlere çözüm üretmeliyiz.

Dipnot: Baz istasyonu ile aynı hizada ve yüksek gerilim hatlarının hemen altında ev, işyeri almamaya dikkat etmeliyiz. Çocuklarımızı özellikle de bebeklerimizi cep telefonundan bilhassa beyin bölgelerinden uzak tutmalıyız.

Sözün özü: Yaratılanı hoş gör, Yaradan’dan ötürü. Yunus Emre

Teknolojice:

· Elektrik çarpılmalarına sağ eliyle çarpılanlar, sol eliyle çarpılanlara göre daha az hasar görebilir. Bunun nedeni sol el yoluyla elektrik çarptığında, kalp üzerinden geçmek suretiyle ölüme neden olabilmektedir.

· Apple’ın merakla beklenen cep telefonu Iphone5s ve Iphone5c daha önce bahsettiğimiz tarihte tanıtıldı.

· Apple’ın yeni cep telefonu ABD’de Eylül 20’de Türkiye’de ise kasım sonunda satışa çıkması bekleniliyor.

· İnşallah ekim ayının başında Bolu’da ilk ve tek gazete olarak Iphone5s’i somut olarak siz değerli okurlarla değerlendireceğiz.

Gelecek haftaki konu:
Bilgisayar işlemcileri ve Haswell