COĞRAFİ İŞARETLERİ İLE BOLU

09/10/2023 11:00

Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından Bolu İlimizde, 2017 yılından bu yana coğrafi işaret ile 25 ürünümüz tescillendi.

Birçok kurumun öncülüğünde alınan tesciller, ilimizin zengin kültürünü yansıtmasının yanında, Gastronomi Turizmine de imkân sunuyor.

Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından Bolu İlimizde, 2017 yılından bu yana coğrafi işaret ile 25 ürünümüz tescillendi. Birçok kurumun öncülüğünde alınan tesciller, ilimizin zengin kültürünü yansıtmasının yanında, Gastronomi Turizmine de imkân sunuyor.

Karadeniz Bölgesi'ne ait 208 adet coğrafi işaret ile tescillenmiş ürünün 22 tanesi ilimize ait. İlimizdeki tescilli ürünlerin ise beş tanesi Göynük, üç tanesi Mudurnu, iki tanesi Gerede, bir tanesi Kıbrıscık ve 3 tanesi Mengen ilçelerine ait.

25 ürünümüz tescillendi

Bolu İlimizde, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından coğrafi işaret ile tescillenen, toplamda 25 adet yöresel ürün bulunuyor. İlk tescil Göynük Belediyesi İktisadi İşletmesi girişimiyle, 18 Eylül 2017'de Göynük Tokalı Örtmesi'ne alınırken, tescillenen son ürünler ise Mengen Belediyesi İktisadi İşletmesi girişimiyle 19.07.2022'de Mengen Hoşmerimi, Mengen Kaldırık Dolması ve Mengen Kedibatmazı oldu.

BOLU'NUN İLK TESCİLLENEN ÜRÜNÜ;

GÖYNÜK TOKALI ÖRTMESİ

Tarihi, kültürel ve doğal güzelliklerini itinayla korumayı başaran Göynük'ün kendine has el dokuması olan “Tokalı Örtme”, 18.9.2017 Türk Patent Enstitüsü tarafından tescillenen ilk üründür.

İlk tescilli ürün olan Göynük Tokalı Örtmesi; baş üstüne gelen kısmı desenli, iki parça, ince pamuklu bez dokumanın birleşmesinden oluşuyor. Kısa kenarlarında kırmızı püsküller bulunan tokalı örtmenin Kısa kenar saçaklarına bağlanan kırmızı püsküllere yörede toka denildiği için bu örtüler Tokalı Örtme olarak adlandırılıyor.

Tarihi, kültürel ve doğal güzelliklerini itinayla koruyan Göynük'e özgü bir tür başörtüsü olan ve 2017'dE Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından tescillenen tokalı örtme, belediye bünyesindeki El Sanatları Eğitim Merkezinde dokunuyor.

Unutulmaya yüz tutmuş el sanatının yaşatılması için kursların da verildiği merkezde yaklaşık 2 ay süren eğitimlere katılan 18-60 yaş aralığındaki kadınlar, usta öğreticiler gözetiminde tezgahlarda tokalı örtme dokuyor.

Bir geleneği yaşatmalarının yanı sıra satışından gelir de elde eden kadınlar, her bir motife mutluluklarını, hüzünlerini, sevgilerini ve özlemlerini işliyor.

ÖZEL TEZGAHLARDA DOKUNUYOR

Baş üstüne gelen kısmı desenli, iki parça, ince pamuklu bez dokumanın birleşmesinden meydana gelen Tokalı Örtme'nin kısa kenarlarında kırmızı püsküller bulunuyor. Kısa kenar saçaklarına bağlanan kırmızı püsküllere yörede toka denildiği için bu örtüler Tokalı Örtme olarak adlandırılıyor. Tokalı örtmeler “düzen” adı verilen özel dokuma tezgâhında dokunuyor. Göynük tokalı örtmelerinin zemin renkleri ekru, krem ve beyazın tonlarından oluşuyor. Göynük tokalı örtmelerinde hardal rengi şeritler bulunuyor ve fitillerde beyaz, bordo, yeşil ve sarı renkler kullanılıyor. Kısa kenar bordür zemini bordo ya da koyu kırmızı oluyor. Desen renkleri ise tam bir renk çümbüşü yaşatıyor. Beyaz, koyu ve açık yeşil, parlak sarı ve saman sarısı, açık kiremit kırmızısı, koyu mavi ve siyah renklerle bordür dışındaki desenlerde beyaz hariç bütün renkler kullanılıyor. “Tokalı Örtme, Göynük ile özdeşleşmiş dokuma üründür. Tokalı örtmelerde yer alan baş üstü ve kısa kenar desenleri yöre kültürüne ve geleneklerine bağlı olarak uzun zaman içinde oluşturulmuş. Örtmelerin yapım tekniği ve kullanılan desenler nesilden nesile aktarılan ustalıkla günümüze ulaşmıştır. Bu sebepten ötürü üretimin her aşaması Göynük'te yapılmalıdır. Göynüklülerin el emeği göz nuru olarak dokudukları Tokalı Örtme'nin markalaşması denetiminin Göynük'te olması bu açıdan önemlidir. Tokalı Örtme, Göynük el sanatlarından sadece biri. Göynük bebeği, iğne oyaları, peşkir, ahşap eşyaları da Göynük'ün zengin geleneksel el sanatları arasındadır.