18 Nisan 2024

DÜKKANLAR ARASINDA BİR VELİ…

02/04/2013 00:00

Bolu’da tarihi Taşhan duvarları arasında yatan Eskici Baba’ya ait türbenin gün ışığına çıkarılarak, ziyarete açılması için Sebilci Mehmed Derneği tam 7 ay önce harekete geçti. Hazırlatılan proje Anıtlar Kuruluna sunulduktan sonra yaklaşık 7 aydır olumlu kararın çıkması bekleniyor. Karar çıktığında Taşhan’ın duvarları arasında yatan Eskici Baba Türbesi, kendisi ziyaret edenlerin dualarını alacak.

Haber: Ebru EYVAZOĞLU

Sebilci Mehmed Derneği, bir proje hazırlayarak Taşhan’da bulunan ve bugün varlığını bile kimsenin bilmediği Eskici Baba Türbesini ziyarete açmak istiyor. Projenin Bolu’nun inanç turizmine de katkı sağlayacağı ifade edilirken, bu sayede tüm Yukarı Çarşı’daki insan sirkülasyonunun artacağı dile getiriliyor. Sebilci Dergisini çıkaran Mimar Semih Dimicioğlu da burası ile yakından ilgileniyor. Dimicioğlu araştırmasını Bolu ile paylaşırken, Eskici Baba Türbesi bundan 2 yıl önce de perişan bir durumdaydı.

AYAKKABICI BİR VELİ…

Eskici Baba Türbesi bugün Yukarı Çarşı’daki Taşhan’ın duvarları arasında yatan bir veli… Eskici Baba’ya ait türbenin varlığını ise pek az insan biliyor. Eskici Baba hikayeye göre tahminen 17. Yüzyılda yaşamış ayakkabı tamirciliği yapan, herkes tarafından sevilen bir zat imiş. Büyük Camide cemaat namaz kılarken, o kendi halinde işyerinde ayakkabı tamiratı ile meşgul olurmuş. Cami cemaati, zamanın kadısına ‘Eskici Baba diye bilinen esnaf namaz kılmıyor. Biz cemaatle namaz kılarken o dükkanda çalışıyor. Çekiç sesleri ile bizi rahatsız ediyor’ diye şikayet eder. Kadı, Eskici Babayı huzuruna getirmesi için iki zaptiye gönderir. Zaptiyeler Eskici Babaya gelip durumu anlatırlar. Eskici neden camide cemaatle namaz kılmadığını anlatmak için onlara gözlerini kapamalarını söyler. Gözlerini açtıklarını kendilerini Mekke-i Mükerreme’de Kabe’nin yanında bulurlar. Şaşıran zaptiyelere bunun bir keramet olduğunu ve hiç kimseye söylememelerini tembih eder. Tekrar gözlerini kapatırlar ve geriye dönerler. Zaptiyeler Kadı’ya gidip, Eskici Baba’yı niye getirmediklerini bir türlü izah edemezler. Sonunda da gerçeği anlatmak zorunda kalırlar. Kadı efendi böyle muhterem bir kişiden haberi olmadığı için çok üzülür. İki zaptiye ile beraber Eskici Babayı ziyaret eder. Sırrı ortaya çıkan Eskici Baba ve iki zaptiye Hakkı-ın rahmetine kavuşurlar. Dükkanın arkasına şu anda bulunduğu yere Sebilci Mehmed Vakfı arsasına gömülür.

YOLDAN GEÇENLER DUA EDEBİLİYOR

Sebilci Mehmed Vakfı ise bugün Yıldırım Bayezid Camisinin batısında Aşağı Taşhan ile Yukarı Taşhan arasında meftun Eskici Baba ve iki zaptiye yatırlarının bulunduğu 24 metrekarelik parselin tapu sahibi. Tapu kayıtlarından başka henüz resmi hiçbir bilgisi yok.

Aşağı ve Yukarı Taşhan’ın arasında kalan ve Yıldırım Bayezid camisiyle arasında sadece ahşap darabalar olan Sebilci Mehmed Vakfı’na ait 24 metrekare türbe alanının, cami tarafına 20 nolu dükkan eklenmiş ve özel kişiye satılmış. Güney tarafına da 17 metrekarelik başka bir dükkan eklenmiş ve tapusu Vakıflar’a verilmiş durumda. Sonradan eklenen dükkanlarla da türbe alanının dış dünya ile bağlantıları kapatılmış. Tapu kayıtlarına bakıldığında güneydeki dükkan aleyhine mürur hakkı şerhi görülüyor. Yani türbenin bulunduğu parsel, ada içinde bırakıldığı için parselin yol ile bağlantısı önündeki parselden koridor ile sağlanacak. İsteyen herkes bu koridoru kullanarak bu parselle geçilebilecek. Ona ulaşmak için bir süre halk bu geçitten geçerek duasını yapmış. Zamanla bu geçit de ticaretin soğuk duvarları arasında kapanıp gitmiş. Dükkanların arasında veli olduğunu bilenler artık sadece yoldan geçerken dua edebiliyorlar. Şu an ona ulaşmak buradaki kişilerin iznine bağlı.

TÜRBENİN HALİ İÇLER ACISIYDI

İlk olarak Nisan 1999 yılında türbenin ziyarete açılmasıyla ilgili Vakıflar Genel Müdürlüğü nezdinde bir girişimde bulunulmuş. Vakıflar Bölge Müdürlüğü Bolu halkının isteği üzerine türbelerin ziyarete açılmasıyla ilgili Anıtlar Kuruluna başvurusu sonucu Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu kararı ile parsel için istimlak kararı alındı. Ancak bugüne kadar bu karar uygulanmadı. Parsel uzun zaman kendisini hapseden dükkanlar tarafından depo olarak kullanıldı.

Sebilci Dergisi’nde buranın durumu ile ilgili şu ifadelere yer veriliyor: “Bizler; bir eseri bugün bulduğumuz haliyle değerlendiriyoruz. Veya kasıtlı olarak eseri zamanın tabiat şartlarının eline korumasız bırakıyoruz ve yok olmasını bekliyoruz. Artık yıkılmaya başladığında da maili inhidam kararı aldırarak yıkıyoruz. Tıpkı Akbank’ın yanındaki merdivenlerden çıktığımızda gördüğümüz yeni sahibi tarafından yıllardır bekletilen yapı gibi. Veya Kızılay Hamamı gibi kiracısına onarım izni vermiyoruz ki kötü gözüksün, halk da yeter artık kaldırın gözümüzün önünden bu harabeyi desin. Şimdi türbelere baktığımızda etrafı kırık, duvarlarla çevrili, kitabesi yok olmuş sanki kazara yanlışlıkla buraya gömülmüş görüntüsü verilmiş. Bu mezarların türbe olmadığı ve bir an önce kaldırılıp yerine dükkan yapılsın söylentisi de ortalığa yayılmakta.

Yıldırım Bayezid Bolu’da kendi adına bir cami (Büyük camii), medrese, hamam (Orta Hamam) ve bir kütüphane yaptırmıştır. 13. Yüzyılda Padişah tarafından yaptırılan külliyenin camisinin neredeyse bitişiğine ve bugüne kadar her zaman değerli olan, şehrin ticaret kalbinin attığı bu yere önemi olmayan üç şahsın (!) rastgele gömülmesi iddiası komiktir. Üstelik böyle değerli parselin vakfedilmesi de düşündürücüdür. Ayrıca bu türbelerin kaldırılmasını düşünenlere vakıf eserleri ile vakfiyelerde yazılan ilgili bedduayı da hatırlatmak gerekir.”

TÜRBE ZİYARETE AÇILSIN ÖNERİSİ

Sebilci Mehmed Derneği tarafından hazırlanan projenin amacı ise türbelerin ziyarete açılması. Projenin bir diğer amacı da Bolu’nun inanç turizmine ve böylece Taşhan ve Yukarı Çarşı esnafına katkı sağlamak olarak dile getiriliyor. Eskici Baba Türbesi sadece Bolu halkının değil, Bolu dışından gelenlerin dua etmek için sordukları bir zat olarak kayıtlara geçmiş. Proje, Yukarı Taşhandan türbe parseline bitişik bir dükkandan türbeye geçmeyi ve bu dükkandan türbeyi ziyaret etmeyi öngörüyor. Yukarı Taşhan’dan geçilerek türbenin ziyaret edilmesinin bu alandaki sirkülasyonu da artacağı düşünülüyor. Bu amaçla hazırlatılan proje de Ankara Kültür Varlıklarını Koruma Kuruluna sunuldu. Geçen yıl gelen heyete olumlu fikirlerle ayrıldı. Dernek, kurulun vereceği olumlu karar sonucu en kısa sürede türbeyi onaracak ve ziyarete açacak.